Ο αναπτυξιακός ρόλος του ΟΤΕ ως εταιρείας δημοσίου συμφέροντος

Τον 19ο αιώνα οι υποδομές που συνέβαλαν στην ανάπτυξη ήταν ο σιδηρόδρομος και ο ηλεκτρισμός, ενώ τον 20ό αιώνα, αντίστοιχα, ήταν τα οδικά δίκτυα και οι τηλεπικοινωνίες. Μεγάλη συζήτηση γίνεται για το ποιες είναι οι υποδομές της ψηφιακής εποχής, του 21ου αιώνα.

Οι υποδομές ευρυζωνικής δικτύωσης αντιμετωπίζονται από αρκετά αναπτυγμένα κράτη ως οι κύριες αναπτυξιακές υποδομές του 21ου αιώνα. Αυτό συμβαίνει γιατί η ευρυζωνικότητα επιδρά σημαντικά στην εκπαίδευση, στην υγεία, στη δημόσια διοίκηση, στην έρευνα, στην καινοτομία, στην ψυχαγωγία, στην οικονομία και γενικά σε όλους τους τομείς που καθορίζουν την ευημερία και την πρόοδο μιας κοινωνίας.

Πριν από 60 χρόνια τα περισσότερα νοικοκυριά και επιχειρήσεις δεν είχαν ηλεκτρική παροχή. Ταυτόχρονα όμως τα κράτη πραγματοποιούσαν σημαντικές επενδύσεις για τη δημιουργία δικτύων διανομής ηλεκτρικού ρεύματος προκειμένου να εξασφαλιστεί η δυνατότητα σύνδεσης στο ηλεκτρικό δίκτυο όλων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων σε όλη τη χώρα, αν και μέχρι τότε ο ηλεκτρισμός χρησιμοποιούνταν μόνο για τον φωτισμό. Η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος αντιμετωπίστηκε δηλαδή ως εθνική υποδομή και δημόσιο αγαθό (δες και στο www.re-public. gr/? cat=51). Τη δεκαετία του 1950 δεν ήταν ορατό ποιο θα είναι το αποτέλεσμα αυτής της μεγάλης επένδυσης. Χρειάστηκε να περάσουν δεκαετίες για να αντιληφθούμε τα οφέλη αυτής της προσπάθειας. Τις επόμενες δεκαετίες πλημμύρισαν τα σπίτια μας από κάθε είδους ηλεκτρικές συσκευές.

Μετέωρη η «χρυσή μετοχή»

Σήμερα είμαστε θεατές μιας σειράς κινήσεων που υπονομεύουν το μέλλον του ΟΤΕ. Εχουμε οδηγηθεί από την αναζήτηση στρατηγικού επενδυτή στην αγωνία του ποιος και πόσες μετοχές ελέγχει και πώς τις χρησιμοποιεί. Η αποτυχία της κυβερνητικής πολιτικής στις τηλεπικοινωνίες, σε συνδυασμό με την έλλειψη στρατηγικής από τη διοίκηση του ΟΤΕ, οδήγησε στη σημερινή εικόνα. Σήμερα το ελληνικό Δημόσιο κατέχει περίπου το 28% του ΟΤΕ και η ΜΙG το 19%. Η ΜΙG είναι ο μεγαλύτερος μετά το ελληνικό Δημόσιο μέτοχος του ΟΤΕ, ένας μέτοχος ο οποίος δεν έχει χαρακτηριστικά στρατηγικού επενδυτή και δεν δίνει καμία προοπτική στον ΟΤΕ. Η επίκληση της «χρυσής μετοχής» από το ελληνικό Δημόσιο για τον έλεγχο του ΟΤΕ είναι επισφαλής. Αυτή η εμπλοκή δεν δίνει καμία προοπτική στις μεγάλες προκλήσεις και δεν απαντά στα ερωτήματα που θέτει ο διάλογος που γίνεται παγκοσμίως. Σήμερα στο επίκεντρο του δημοσίου διαλόγου σε πολλές χώρες είναι θέματα σχετικά με τα δίκτυα πρόσβασης επόμενης γενιάς, με το πώς θα αυξηθεί η χρήση ευρυζωνικών υπηρεσιών, με το πώς θα εγκατασταθεί οπτική ίνα κ.λπ. Το μεγάλο στοίχημα της εγκατάστασης οπτικών ινών για τη σύνδεση των κτιρίων αναμένεται να επηρεάσει σημαντικά την οικονομία, την απασχόληση, την εκπαίδευση, την έρευνα, την υγεία και τον τρόπο που θα έχουμε πρόσβαση στις νέες υπηρεσίες τις επόμενες δεκαετίες. Η Ιαπωνία και η Κορέα κινούνται θεαματικά προς αυτή την κατεύθυνση. Οι ΗΠΑ έχουν αντιληφθεί τον κίνδυνο τεχνολογικής υστέρησης και κάνουν διορθωτικές κινήσεις. Η Αυστραλία πρωτοτυπεί και ιδρύει υπουργείο Ευρυζωνικότητας με στόχο να «πάει» την οπτική ίνα σε κάθε σπίτι, με αρχικό κεφάλαιο 5 δισ. δολάρια. Στην Ευρώπη γίνεται μεγάλη συζήτηση. Στη Μεγάλη Βρετανία συζητούν πόσα χρόνια θα χρειαστούν για να μπουν οπτικές ίνες παντού, πόσο θα στοιχίσει αυτό (εκτιμούν περίπου 15 δισ. στερλίνες), ποιος και πώς θα το υλοποιήσει και πώς θα επηρεαστεί η ανάπτυξη της χώρας.

Η χώρα μας σήμερα χρειάζεται ένα μεγάλο αναπτυξιακό έργο τηλεπικοινωνιακών υποδομών που θα παρέχει σύνδεση με οπτική ίνα στα νοικοκυριά και στις επιχειρήσεις, σε όλες τις πόλεις της χώρας. Ενα έργο αντίστοιχο με αυτά της κατασκευής των εθνικών οδών, των αεροδρομίων, των λιμανιών και των άλλων μεγάλων υποδομών που έγιναν στην Ελλάδα τις προηγούμενες δεκαετίες. Ενα τέτοιο έργο απαιτεί όραμα, προσπάθεια, επιμονή, χρόνο και πόρους. Ενα τέτοιο έργο θα βάλει τη χώρα στη νέα ψηφιακή εποχή, δημιουργώντας τις γρήγορες ψηφιακές λεωφόρους μέσα από τις οποίες θα διακινούνται ψηφιακά αγαθά και υπηρεσίες. Αυτή η υποδομή θα επηρεάσει σημαντικά τη θέση της χώρας στο παγκόσμιο γίγνεσθαι που διαμορφώνεται σήμερα. Η καθυστέρηση στην ανάπτυξη μιας τέτοιας υποδομής θα έχει αρνητικές συνέπειες για τη θέση της Ελλάδας στην παγκόσμια ψηφιακή οικονομία.

Δομικός διαχωρισμός

Τα θέματα που αφορούν αυτή τη νέα δημόσια υποδομή, την ευρυζωνικότητα, θα έπρεπε να μας απασχολούν και εμάς στην Ελλάδα. Θα έπρεπε να συζητάμε πώς θα διασφαλιστεί ο δημόσιος χαρακτήρας αυτών των νέων τηλεπικοινωνιακών υποδομών, υποδομών ανοικτών, με ισότιμη πρόσβαση από όλους τους παρόχους ευρυζωνικών υπηρεσιών. Να προτείνουμε τρόπους και λύσεις οι οποίες θα είναι αποτελεσματικές. Μία τέτοια λύση είναι ο δομικός διαχωρισμός (structural separation). Δηλαδή ο ΟΤΕ να χωριστεί στα δύο, σε μία εταιρεία ελεγχόμενη από το Δημόσιο, η οποία θα έχει την ιδιοκτησία και τη διαχείριση των υποδομών, και μία δεύτερη εταιρεία που η μετοχή της θα είναι διαπραγματεύσιμη στο Χρηματιστήριο και θα έχει ως αντικείμενο την παροχή τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών. Η πρώτη (δημόσια ελεγχόμενη) εταιρεία θα αναλάβει να υλοποιήσει τη μεγάλη πρόκληση εγκατάστασης του εθνικού δικτύου οπτικών ινών σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση, που λειτουργεί ανάλογα δίκτυα κοινής ωφελείας.

Η πρόταση αυτή πρέπει να συζητηθεί και να εφαρμοστεί συγκροτημένα όσο το ιδιοκτησιακό καθεστώς του ΟΤΕ το επιτρέπει. Κάθε ημέρα που περνά κάνει το πρόβλημα πιο περίπλοκο. Οφείλουμε να ανοίξουμε τη συζήτηση με στόχους την υιοθέτηση μιας αποτελεσματικής λύσης για τη διαφύλαξη, την προάσπιση και την κατοχύρωση του δημοσίου συμφέροντος. Αυτή η συζήτηση πρέπει να μας οδηγεί στην κατοχύρωση της περιουσίας του ελληνικού λαού και στη διασφάλιση του δημοσίου χαρακτήρα των επιχειρήσεων στρατηγικής σημασίας στις τηλεπικοινωνίες και στις υποδομές εθνικής σημασίας για την Ελλάδα.

- Θ.Καρούνος είναι ερευνητής στο Εργαστήριο Βέλτιστου Σχεδιασμού Δικτύων της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ στο ΕΜΠ.

- Χ.Μπούρας είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Πατρών.

-

Εκλογή Προέδρου στο ΠΑΣΟΚ, 11 Νοεμβρίου 2007

Από τις αρχές Οκτωβρίου στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων που έχω σε θέματα διαδικτύου στο ΠΑΣΟΚ συμμετείχα στον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την παρακολούθηση του on-line συστήματος διαπίστευσης των ψηφοφόρων στις εκλογές της 11ης Νοεμβρίου. Ήταν μια πολύ σημαντική εμπειρία τόσο σε θέματα διαδικασιών όσο και στησίματος ενός από τα μεγαλύτερα και τα πιο φθηνά on-line συστήματα που έχουν εγκατασταθεί ποτέ στην Ελλάδα και ειδικά σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα.

Οι βασικές αρχές που λάβαμε υπόψη στο σχεδιασμό ήταν η φθηνή και γρήγορα υλοποιήσιμη λύση βασισμένη στο ανοιχτό λογισμικό που να καλύπτει την απαίτηση για on-line & off-line διαπίστευση με βάση τον εκλογικό κατάλογο και τα μητρώα του ΠΑΣΟΚ.

Το εγχείρημα είχε επιτυχία για τους παρακάτω λόγους:
- 1ος Διαπιστεύθηκαν on-line το 82%, off-line 11% και χειρόγραφα το 7% των ψηφισάντων,
- 2ος Κινητοποιήθηκαν πάνω από 220 συντονιστές χειριστών με μόνο κίνητρο το ενδιαφέρον για την υποστήριξη της εκλογικής διαδικασίας και από το βράδυ της Παρασκευής έως τα ξημερώματα του Σαββάτου εγκατέστησαν πάνω από 3.000 υπολογιστές και στα πιο απομακρυσμένα χωριά και συνεργάστηκαν με πάνω από 3.300 χειριστές
- 3ος Σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε το δίκτυο η εφαρμογή και ο μηχανισμός τεχνικής υποστήριξης σε λιγότερο από 15 ημέρες, όλες οι εταιρίες που συνεργαστήκαμε δούλεψαν μαζί μας σε σχεδόν 24ωρη βάση
- 4ος συγκροτήθηκε ένα ευρύ δίκτυο ανθρώπων που απέκτησε τεχνογνωσία σε συνθήκες κρίσης που μπορεί να μεταφερθεί στις οργανώσεις του ΠΑΣΟΚ, στην Τοπική αυτοδιοίκηση, το συνδικαλιστικό κίνημα και στους συλλογικούς φορείς της κάθε περιοχής.

To πιο σημαντικό είναι ότι αναπτύχθηκε ελευθέρα διαθέσιμη τεχνογνωσία για το πως σχεδιάζεται και υλοποιείται ένα φθηνό on-line σύστημα με ανοιχτό λογισμικό, φθηνούς υπολογιστές και διαθέσιμες δικτυακές λύσεις. Οι βασικές αρχές και το θεωρητικό πλαίσιο για τα "commons" καλύπτονται από το αφιέρωμα του RE-PUBLIC.

Προφανώς έγιναν πολλά λάθη στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση, ένα πρόβλημα που παρατηρήθηκε είναι ότι πολλές χιλιάδες ψηφοφόροι δεν εντοπίζονταν στον εκλογικό κατάλογο( η αρχική μας εκτίμηση ήταν ότι 12.000 από τους 9.800.000 εγγεγραμμένους στον εκλογικό κατάλογο δεν θα ήταν δυνατόν να διαπιστευθούν γιατί τα στοιχεία στην ταυτότητα δεν συμφωνούσαν με τον εκλογικό κατάλογο). Τα εμπειρικά στοιχεία δείχνουν ότι ήταν πάνω από 80.000 και ο βασικός λόγος είναι ότι ο εκλογικός κατάλογος της χώρας δεν έχει λεξικογραφηθεί και ελεγχθεί για να χρησιμοποιείται σε on-line ταυτοποίηση με τα στοιχεία των ταυτοτήτων Πιστεύω ότι η τεχνογνωσία που αποκτήσαμε θα μας επιτρέψει να βελτιώσουμε σημαντικά τις επόμενες εκλογικές διαδικασίες.

Το σύστημα διαπίστευσης του ΠΑΣΟΚ καλύφθηκε εκτενώς, δύο ενδεικτικά άρθρα είναι τα παρακάτω:

- ΠΑΣΟΚ: IT Project εκλογές 2007

- Mε το ΠAΣOK την Kυριακή

--

Τα πρώτα σημεία αλλαγής παραδείγματος είναι εδώ...

Τον Ιανουάριο του 2006 όταν αρχίσαμε να συζητάμε για την συγκρότηση της επιτροπής πρωτοβουλίας για την Ελληνοποίηση του μαθητικού υπολογιστή διατυπώθηκε η υπόθεση «…ότι το OLPC είναι μια αλλαγή παραδείγματος(Paradigm shift) όπως συνέβη και με τους προσωπικούς υπολογιστές και το ανοιχτό ογισμικό( http://tim.oreilly.com/articles/paradigmshift_0504.html ) είναι μια εφαρμογή του «... globally, one computer for one person...» και σε αυτό το πλαίσιο δεν έχει σημασία η συγκεκριμένη υλοποίηση( «Υπολογιστής των 100 δολαρίων») αλλά η υπόθεση ότι οι μαθητές θα έχουν στην τσάντα τους και ενα υπολογιστή. Σε κάθε μεγάλη αλλαγή στο χώρο της πληροφορικής άλλα και σε οποιοδήποτε άλλο κλάδο της οικονομίας κάποιοι κερδίζουν πχ Microsoft και κάποιοι χάνουν πχ Digital, όσοι προσβλέπουν στα οφέλη της επόμενης αλλαγής χρηματοδοτούν ανάλογες προσπάθειες όπως το OLPC του ΜΙΤ Media Lab.»

Ενάμισι χρόνο μετά έχουμε τις πρώτες αποδείξεις της αλλαγής παραδείγματος στους φορητούς υπολογιστές, δηλαδή μετά το καινοτόμο OLPC εμφανίστηκε το CLASSMATE, μια γρήγορη κίνηση υπο τον φόβο του ανταγωνισμού, αλλά με την εμφάνιση του 3ePC απο την Asus αρχίζουμε πλέον να μπαίνουμε σε αυτή την εποχή που θα χαρακτηρίζεται όλο και πιο πολύ απο φθηνούς φορητούς υπολογιστές με ανοιχτό λογισμικό, ελευθέρα διαθέσιμο ασύρματο ιντερνέτ και ελευθέρα διαθέσιμο περιεχόμενο που στην μεγάλη του πλειοψηφία θα παράγεται απο τους ίδιους τους χρήστες. Η αλλαγή αυτή δημιουργεί τις συνθήκες για την εμφάνιση νέων επιχειρηματικών μοντέλων σε όλους τους κλάδους της οικονομίας αλλά θα σημάνει και πολλές αλλαγές στις σχέσεις του πολίτη με την πολιτική και τις κρατικές δομές.

Ίσως ο ποιο κατάλληλος τρόπος να κλείσω αυτή την καταχώριση να είναι με το ποίημα των Ατζέκων - http://www.gutenberg.org/etext/12219

" Now I have arrived

Now I am here, present

I the singer.

Now is the time to celebrate,

Come here and present yourself,

those who have an aching heart,

I raise my song ..."

--

Δικτυακός τόπος του OLPC στο Πανεπιστήμιο Πατρών / ΕΑΙΤΥ

Η ομάδα του OLPC στο Πανεπιστήμιο Πατρών και το ΕΑΙΤΥ ανέπτυξε ειδικό δικτυακό τόπο στην διεύθυνση http://ru6.cti.gr/olpc/. Στο http://ru6.cti.gr/olpc/ μπορείτε να βρείτε νέα και ανακοινώσεις για το OLPC, χρήσιμους συνδέσμους με web sites που ασχολούνται με το One Laptop Per Child καθώς και τεχνικές πληροφορίες σχετικά με το λογισμικό και το υλισμικό του υπολογιστή.

Επίσης η ομάδα του Πανεπιστήμιου Πατρών έχει συντάξει οδηγούς για την ανάπτυξη εκπαιδευτικών εφαρμογών με το eToys, το "Εγχειρίδιο εκμάθησης Squeak για αρχάριους - http://ru6.cti.gr/olpc/material/docs/Squeak%20Tutorial_final.pdf" και το " Εγχειρίδιο εκμάθησης Squeak για προχωρημένους χρήστες - http://ru6.cti.gr/olpc/material/docs/Squeak%20Tutorial_advanced.zip ".

Το Εγχειρίδιο εκμάθησης Squeak για προχωρημένους χρήστες περιέχει παραδείγματα εκπαιδευτικών εφαρμογών σε eToys που αφορούν την Κατασκευή του ηλιακού συστήματος και την Προσγείωση στη σελήνη αλλά και έννοιες που περιλαμβάνονται στα σχολικά βιβλία όπως η Κατάσταση της ύλης, η Θερμοκρασία και Πίεση, η Ζυγαριά κλασμάτων, το Αριθμητικό σταυρόλεξο και το Εμβαδόν επίπεδων σχημάτων, όλα τα παραδείγματα συνοδεύονται με αναλυτικές οδηγίες.

Προτείνω να αξιοποιήσετε τους οδηγούς και τα παραδείγματα για να αναπτύξετε εκπαιδευτικά λογισμικά από τα σχολικά βιβλία που είναι διαθέσιμα στο http://www.pi-schools.gr/ , στόχος μας είναι τα λογισμικά που αναπτύσσουμε να βοηθούν τους μαθητές να κατανοήσουν καλύτερα τις έννοιες που διδάσκονται.

Στο http://olpc.ellak.gr έχω φτιάξει την σελίδα " Κατάλογος Εφαρμογών eToys - http://www.ellak.gr/component/option,com_openwiki/Itemid,103/id,ellak:etoys_apps/
", στην σελίδα αυτή οι συγγραφείς της κάθε εφαρμογής θα καταχωρούν τον πηγαίο κώδικα της εφαρμογής με συνοπτικές οδηγίες χρήσης και με αναφορά στο σχολικό βιβλίο στο ποίο περιέχεται η έννοια που παρουσιάζετε.

Το 2ο αφιερώμα του Re-public με θέμα " H υπόσχεση των commons (κοινά αγαθά)"

Μόλις δημοσιεύθηκε το δεύτερο τμήμα του αφιερώματος του Re-public ( www.republic.gr) με τίτλο " H υπόσχεση των commons (κοινά αγαθά)". Μεταξύ άλλων μπορείτε να βρείτε πρωτότυπα κείμενα από τους:

Lawrence Lessig- Creative Commons: εδώ και 4 χρόνια ( http://www.re-public.gr/?p=116)

΄Ενας από τους ιδρυτές των Creative Commons μιλά για τις άδειες που έχουν γίνει ένας απλός τρόπος για τους συγγραφείς και τους καλλιτέχνες να εκφράσουν τις ελευθερίες που επιθυμούν να έχει η δημιουργικότητά τους.

---

Gunther Teubner - Η διχοτομία ιδιωτικού/δημόσιου: Μετά την κριτική; (http://www.re-public.gr/?p=110 )

Ο Gunther Teubner προτείνει την αντικατάσταση αυτής της πρωταρχικής διάκρισης ιδιωτικού/δημόσιου από την έννοια της πολυσυγκειμενικότητας.

---

Διομήδης Σπινέλλης - Ο ανοιχτός κώδικας ως υπόδειγμα για εξελισσόμενα περίπλοκα συστήματα (http://www.re-public.gr/?p=115 )

Παρ' όλο που το μοντέλο του ανοιχτού κώδικα δεν είναι πανάκεια, ανοίγει συναρπαστικές, νέες δυνατότητες για την επέκταση της κοινής περιουσίας της κοινωνίας μας, υποστηρίζει ο Διομήδης Σπινέλλης.

---

Tom Steinberg - Τα δημόσια δεδομένα, η κοινή περιουσία, και η δημοκρατία στο Ηνωμένο Βασίλειο ( http://www.re-public.gr/?p=113 )

Ο Tom Steinberg υποστηρίζει ότι η ελεύθερη πρόσβαση στα δημόσια δεδομένα είναι ένα βήμα για μια δημοκρατία που λειτουργεί καλύτερα.

---

Όλα τα κείμενα του Re-public δημοσιεύονται με την άδεια Creative Commons και μπορούν να αναδημοσιεύονται ελεύθερα με απλή αναφορά της αρχικής πηγής τους.

Re-Public: H υπόσχεση των commons

Μόλις δημοσιεύθηκε το πρώτο τμήμα του αφιερώματος του http://www.re-public.gr/ με τίτλο " H υπόσχεση των commons (κοινά αγαθά) ". Μεταξύ άλλων μπορείτε να βρείτε πρωτότυπα κείμενα από τους:


Richard Stallman - Το κίνημα για το ελεύθερο λογισμικό

Το ελεύθερο λογισμικό αλλάζει τον τρόπο που παράγεται η αξία, υποστηρίζει ο Richard Stallman, γιατί η επιχείρηση ή ο εργαζόμενος μπορεί να βάλει το λογισμικό να κάνει αυτό που εκείνοι θέλουν.
________________________________

Michel Βauwens - Ομότιμη παραγωγή, ομότιμη διακυβέρνηση, ομότιμη ιδιοκτησία

Η τρέχουσα πολιτική οικονομία βασίζεται στο θεμελιώδες λάθος, οι φυσικοί πόροι είναι απεριόριστοι, σημειώνει ο Michel Bauwens. Σε μια κοινωνία βασισμένη στη θεωρία Ρ2Ρ (δίκτυα ομότιμων), η κατάσταση αντιστρέφεται...
________________________________

Douglas Rushkoff - Commons: Δημιουργώντας ένα εναλλακτικό σύστημα αξιών
Σε ποιο βαθμό μπορούμε να δημιουργήσουμε αξία ο ένας για τον άλλον χωρίς την παρέμβαση των κυβερνήσεων ή των εταιρικών συμφερόντων;
________________________________

Διονυσία Καλλινίκου - Το μέλλον της πνευματικής ιδιοκτησίας
Η πνευματική ιδιοκτησία θα πρέπει και στο μέλλον να δώσει στον καλλιτέχνη κίνητρα για δημιουργία και παραγωγή έργων προς όφελος της πνευματικής κληρονομιάς, της πολυφωνίας και της απεριόριστης ποικιλίας, υποστηρίζει η Διονυσία Καλλινίκου.
________________________________

Βαγγέλης Καπούλας και Χρήστος Μπούρας - Κοινά ψηφιακά αγαθά
Ο Βαγγέλης Καπούλας και ο Χρήστος Μπούρας αναλύουν κατά πόσο η ιδέα της κοινοκτημοσύνης έχει εντυπωθεί στην ψηφιακή εποχή.
________________________________

Όλα τα κείμενα του http://www.re-public.gr/ δημοσιεύονται με την άδεια Creative Commons και μπορούν να αναδημοσιεύονται ελεύθερα με απλή αναφορά της αρχικής πηγής τους.
--

Τα Commons στον προγραμματικό λόγο των Σοσιαλιστικών Κομμάτων

Στο συνέδριο του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος το Re-public και το Compass οργανώνουν συζήτηση με θέμα:

“Τα Commons στον προγραμματικό λόγο των Σοσιαλιστικών Κομμάτων”

Παρασκευή 8-12 - 2006

Ομιλητές:

Michel Bauwens, founder P2P foundation,

Daniel Leighton, researcher Compass, POWER,

Thieulin Benoît, Head of internet strategy for Ségolène Royal’s campaign,

Θανάσης Πρίφτης, Re-public, Τμήμα Διαδικτύου ΠΑΣΟΚ,

Συντονιστής Παύλος Χατζόπουλος, Υπεύθυνος Σύνταξης Re-public.
...
http://www.re-public.gr/?page_id=60

--

Europe and Commons 2006, Workshop Proposal

--

Αποκαλύπτοντας ένα κρυμμένο πολύτιμο κοίτασμα

Η αξιοποίηση των τεχνολογιών της πληροφορικής και των σύγχρονων επικοινωνιών:

• διευρύνει τις λειτουργικές και επιχειρησιακές δυνατότητες του Δήμου
• προσδίδει δύναμη στον δημότη,
• συμβάλλει στην ανάδειξη της περιοχής και στην τοπική ανάπτυξη.

Τον περασμένο Μάϊο, στο Διεθνές Συνέδριο της ΚΕΔΚΕ με θέμα: την «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορικής και Επικοινωνιών για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση και την Τοπική Ανάπτυξη» ο πρόεδρος της Πάρις Κουκουλοπουλος και ο Γενικός Γραμματέας της Χρήστος Παλαιολόγος έκαναν μια σημαντική έκκληση προς όλους τους συνδυασμούς που θα συμμετάσχουν στις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου του 2006. Τους ζήτησαν να θέσουν σε πρώτη προτεραιότητα στα προεκλογικά τους προγράμματα το θέμα της αξιοποίησης των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ). Ασφαλώς, ή έκταση της ανταπόκρισης στην έκκληση θα φανεί στις αρχές του Σεπτέμβρη, μόλις αποσαφηνισθούν τα δημοτικά προγράμματα, ενώ η εφαρμογή των όποιων εξαγγελιών θα κριθεί τελικώς στη διάρκεια της επόμενης τετραετίας.

Ας είμαστε όμως ρεαλιστές, πέρα από τις διακηρύξεις- που έχουν και αυτές τη σημασία τους ιδίως όταν διευκολύνουν την ανάδειξη στην ημερήσια διάταξη νέων θεμάτων- έχουν οι δήμοι και οι δημοτικοί άρχοντες στην πλειοψηφία τους, παρά τις πρωτοπόρες πρωτοβουλίες της ΚΕΔΚΕ αλλά και συγκεκριμένων δημάρχων, αντιληφθεί την πραγματική αξία των τεχνολογιών αυτών στη δουλειά τους και στην εξυπηρέτηση των δημοτών τους, των επιχειρήσεων και των φορέων της περιοχής ευθύνης τους; Ή μήπως, ιδίως στους μικρότερους δήμους, τις βλέπουν στην πράξη σαν έναν ακόμη μπελά στη δύσκολη καθημερινή πραγματικότητα της διαχείρισης των δημοτικών υποθέσεων; Και ακόμη, μήπως σε μια εποχή δημοσιονομικών περιορισμών, αλλά και ταυτόχρονης διεύρυνσης του πεδίου δραστηριοποίησης των δήμων, η ενασχόληση με την πληροφορική και το Διαδίκτυο αποτελεί πολυτέλεια; Και καλά, έστω ότι γίνεται αντιληπτή η πρακτική αξία των τεχνολογιών της πληροφορικής και των σύγχρονων επικοινωνιών, μπορεί και πώς να διανυθεί ο δύσκολος και «μακρύς δρόμος από την επιθυμία στην απόφαση» και απ΄εκεί στην υλοποίηση; Και πως θα έχουμε τοπική ηλεκτρονική διακυβέρνηση, όταν σημαντικό τμήμα των δημοτών αλλά και των μικρών επιχειρηματιών δεν είναι εξοικειωμένο με το Διαδίκτυο και ακόμη χειρότερα διαπνέεται από τεχνοφοβικές αντιλήψεις; Μπορούν η πληροφορική, τα ευρυζωνικά και τα ασύρματα δίκτυα, το γρήγορο Ίντερνετ να αποτελέσουν πηγή τοπικής ανάπτυξης; Τέλος, ο δημότης αξίζει τον κόπο να πιέζει για την προώθηση της χρήσης και της αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών στο δήμο του ή μήπως είναι καλύτερα να απαιτεί την αντιμετώπιση άλλων πιο καυτών, αλλά και πιο απτών προβλημάτων.

Παρά τα προβλήματα, παρά τις δυσκολίες, τη δυσπιστία, την τεχνοφοβία και την επιφυλακτικότητα η απάντηση στο κεντρικό ερώτημα δεν μπορεί παρά να είναι καταφατική. Ναι αξίζει τον κόπο να επενδύσουμε στην αξιοποίηση των τεχνολογιών της πληροφορικής και των σύγχρονων επικοινωνιών στους δήμους και τις τοπικές κοινωνίες. Καταρχάς, την αναγκαιότητα της επιλογής αυτής υποστηρίζει η πολύμορφη διεθνής εμπειρία και όχι μόνον στον αναπτυγμένο κόσμο. Ενδεικτικά, μπορούμε να αναφέρουμε τις επιτυχίες της βραζιλιάνικης τοπικής αυτοδιοίκησης στον τομέα αυτό. Αλλά και τα επιτεύγματα των δήμων της Καταλωνίας και ιδίως της Βαρκελώνης αξίζουν την προσοχή μας.

Άλλωστε, η αξιοποίηση των τεχνολογιών της πληροφορικής και των σύγχρονων επικοινωνιών δεν διαχωρίζεται από τις υπόλοιπες δημοτικες λειτουργίες και δραστηριότητες καθώς και από τις υπηρεσίες που προσφέρουν οι δήμοι.

Αποτελούν οι νέες τεχνολογίες το εργαλείο για να οργανώνουν και να κάνουν οι δήμοι καλύτερα τη δουλειά τους, να διαχειρίζονται αποδοτικότερα τα οικονομικά τους, να αξιοποιούν δημιουργικότερα και αποτελεσματικότερα το ανθρώπινο δυναμικό τους, να τεκμηριώνουν καλύτερα τις αποφάσεις τους, να παρακολουθούν συστηματικότερα τα έργα τους, τις παρεμβάσεις και τις δράσεις τους, να υποστηρίζουν τη γρήγορη, αποδοτική και αποτελεσματική παροχή των υπηρεσιών τους ηλεκτρονικά και σε πραγματικό χρόνο, να υποβοηθούν την τοπική ανάπτυξη και την ανάδειξη της περιοχής τους στην Ελλάδα και τον κόσμο.
Αποτελούν το μέσο για να μπορέσουν οι δημότες να ενημερώνονται ουσιαστικά και έγκαιρα για την πορεία του δήμου τους και να έχουν αποφασιστικό λόγο και διαρκή παρέμβαση στα δημοτικά πράγματα.
Αποτελούν τη δίοδο για να μπορέσουν οι τοπικές μικρές και πολύ μικρές τοπικές επιχειρήσεις να διευρύνουν τον επιχειρηματικό τους ορίζοντα και να ξεπεράσουν τα όρια της τοπικής αγοράς.
Αποτελούν παράθυρο στον κόσμο και τη γνώση για τους πολίτες της περιοχής και ιδίως για τους νέους.
Αποτελούν υπόβαθρο εθνικής και διεθνούς δικτύωσης των δήμων.

Τι χρειάζονται όμως οι δήμοι για να αξιοποιήσουν τις τεχνολογίες της πληροφορικής και των επικοινωνιών, για να δημιουργηθούν και στη χώρα μας ψηφιακές πόλεις; Επιγραμματικά: α) δικτυακές και πληροφοριακές υποδομές διασυνδεδεμένες και διαλειτουργούσες καθώς και εργαλεία διαχείρισης, β) ψηφιακό περιεχόμενο και γ) ικανότητες διαχείρισης και χρήσης των τεχνολογιών αυτών.

Αναλυτικότερα, όπως μια σύγχρονη πόλη δεν μπορεί πια να λειτουργήσει χωρίς ηλεκτρισμό, ύδρευση, αποχέτευση, διαχείριση απορριμμάτων, έτσι δεν θα μπορεί και στο άμεσο μέλλον να λειτουργήσει χωρίς τη δυνατότητα διαρκούς, απρόσκοπτης και φθηνής πρόσβασης στην ψηφιακή πληροφορία και την ηλεκτρονική επικοινωνία. Η σύγχρονη πόλη μετατρέπεται πολύ γρήγορα στον αναπτυγμένο κόσμο αλλά και αλλού σε έναν ενιαίο ψηφιακό χώρο, όπου οι δημότες θα έχουν εύκολη και διαρκή πρόσβαση σε πληροφορίες κάθε είδους, σε ηλεκτρονικά παρεχόμενες υπηρεσίες, σε περιεχόμενο, σε δυνατότητα συνεχούς ηλεκτρονικής επικοινωνίας. Προϋπόθεση γι΄αυτό είναι η διασφάλιση της δυνατότητας διαρκούς παρουσίας τους στο Διαδίκτυο χωρίς τεχνολογικά εμπόδια και χωρίς υπέρμετρη οικονομική επιβάρυνση. Για να προωθηθεί ταχύτερα και ομαλότερα η εξέλιξη αυτή είναι αναγκαία η αλλαγή της φιλοσοφίας διοίκησης του Δήμου. Η διασφάλιση της πρόσβασης στην πληροφορία και την ηλεκτρονική επικοινωνία για όλους πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μια βασική υπηρεσία αντίστοιχη με τις υπόλοιπες βασικές υπηρεσίες που χρειάζεται για να λειτουργήσει μια σύγχρονη πόλη. Οι δικτυακές υποδομές που υποστηρίζουν την αξιοποίηση των τεχνολογιών αυτών πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ένα είδος «δημόσιου αγαθού», όπως αντίστοιχα θεωρούνται τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης, αλλά και τα συστήματα διαχείρισης απορριμάτων και αποβλήτων. Και όμως οι διοικήσεις σε διάφορα επίπεδα ασχολούνται μονομερώς με τις συμβατικές υποδομές που διευκολύνουν την μετακίνηση ατόμων και τη μεταφορά εμπορευμάτων και πολύ λίγο ή σχεδόν καθόλου με τις σύγχρονες ηλεκτρονικές υποδομές που διευκολύνουν τη διακίνηση της πληροφορίας, την άμεση ηλεκτρονική επικοινωνία και τη ροή της γνώσης. Ειδικότερα, οι ευρυζωνικές υποδομές και το γρήγορο και συνεχούς πρόσβασης Ίντερνετ συγκροτούν μια νέα βασική υποδομή στις αρχές του 21ου αιώνα, που θα είναι όλο και περισσότερο απαραίτητη για την εκπαίδευση, τις υπηρεσίες υγείας, τη λειτουργία των επιχειρήσεων και της δημόσιας διοίκησης, την ενημέρωση, τη συνεργασία. Η διευκόλυνση της διακίνησης της πληροφορίας, η απρόσκοπτη, διαρκής και φθηνή πρόσβαση σ΄αυτήν και η ηλεκτρονική επικοινωνία θα εντάσσονται όλο και περισσότερο στις αρμοδιότητες της δημοτικής αρχής μιας πόλης και δεν μπορούν απλώς να αφήνονται στην «καλή θέληση» ενός μεγάλου τηλεπικοινωνιακού οργανισμού, που μπορεί να μην ενδιαφέρεται ή/και να μην έχει κίνητρο και συμφέρον να καλύψει ορισμένες από τις τοπικές ανάγκες. Η κατασκευή και η λειτουργία των οπτικών δακτυλίων στις 100 μεγαλύτερες πόλεις της χώρας, η βέλτιστη αξιοποίηση υφισταμένων δικτυακών υποδομών (Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας και τα δίκτυα των πανεπιστημίων, των ΤΕΙ και των Ερευνητικών Κέντρων, το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, το Εθνικό Δίκτυο της Δημόσιας Διοίκησης «Σύζευξις»), η εγκατάσταση και η χρήση ασύρματων τοπικών δικτύων, η παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών στις περιφέρειες της χώρας αποτελούν θέματα πρώτης προτεραιότητας για τη λειτουργία των δήμων και των πόλεων, για την τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη.

Η καλή ενσωμάτωση όμως των τεχνολογιών της πληροφορικής και των επικοινωνιών συνδέεται με επιλογές που προωθούν την συμμετοχή, την συνεργασία και την πρόσβαση σε όλα τα επίπεδα. Η υιοθέτηση βασικών αρχών σχεδιασμού των πληροφοριακών συστημάτων και των υπηρεσιών που παρέχουν οι δημοι είναι καθοριστικής σημασίας. Και συγκεκριμένα:
• Η επιλογή της χρήσης ανοικτών προτύπων και ελεύθερου Λογισμικού – Ανοιχτού κώδικα που μειώνει το κόστος χρήσης και λειτουργίας, εξοικονομεί πόρους για την τεχνική υποστήριξη και την αναβάθμιση και διευκολύνει την περαιτέρω ανάπτυξη και προσαρμογή.
• Η ανάπτυξη εφαρμογών μια φορά κατά τέτοιο τρόπο ώστε να είναι επαναχρησιμοποιήσιμες βάσει του μοντέλου ανάπτυξης “ανάπτυξη μια φορά για πολλές χρήσεις” “build once, use many times”.
• Η υλοποίηση υπηρεσιών που είναι προσβάσιμες από πολλαπλά κανάλια (τηλέφωνο σταθερό και κινητό, διαδραστική τηλεόραση, διαδίκτυο) και πολλαπλές θέσεις (σπίτι, γραφείο, infoqiosks, ΚΕΠ)
• Η έμφαση στη διαλειτουργικότητα – για την επικοινωνία των πληροφοριακών συστηματων των δήμων μεταξύ τους και με τα αντίστοιχα συστήματα των περιφερειών, των νομαρχιών και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης με την χρήση το εθνικού πλαισίου διαλειτουργικότητας.


Με βάση αυτή τη φιλοσοφία έχει σχεδιαστεί το πιλοτικό έργο της ΚΕΔΚΕ για την παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών σε πραγματικό χρόνο σε μια σειρά δήμους της χώρας.

Αναφορικά με το ψηφιακό περιεχόμενο, ήδη από το 2003 ψηφιοποιείται με χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα για την Κοινωνία της Πληροφορίας ένα σημαντικό ιστορικό και πολιτισμικό απόθεμα της χώρας μας σε εθνικό και τοπικό επίπεδο από εκατοντάδες φορείς.

Η εξοικείωση του ανθρώπινου δυναμικού και η κατάρτισή του στη χρήση της πληροφορικής καιτου Διαδικτυου αποτελεί καθοριστική προϋπόθεση για την ανάπτυξη της Κοινωνίας της Πληροφορίας στους δήμους. Αφορά άμεσα τους αιρετούς, που δεν χρειάζεται να γίνουν ειδικοί επιστήμονες της πληροφορικής και των επικοινωνιών, αλλά αρκεί να συνειδητοποιήσουν τις δυνατότητες που τους προσφέρουν και να εμπιστευθούν σε νέους ανθρώπους την προώθησή τους. Αφορά τους υπαλλήλους των δήμων που πρέπει να γίνουν καλοί χρήστες των τεχνολογι΄΄ων αυτών στην καθημερινή δουλειά τους. Αφορά τους δημότες που πρέπει να διευκολυνθούν αρκετοί από αυτούς να γίνουν απαιτητικοί χρήστες, ενώ οι εξ αυτών πληροφοριακά ανυποψίαστοι ή/ και τεχνοφοβικοί πολίτες να μετατραπούν σε απλούς τακτικούς χρήστες. Η αξιοποίηση των υφιστάμενων ηλεκτρονικών και δικτυακών υποδομών των δήμων, των σχολείων, των ΑΕΙ και των ΤΕΙ (ΕΔΕΤ, πανεπιστημιακά δίκτυα, Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, εργαστήρια πληροφορικής κ.α.) μπορεί να υποστηρίξει τη μαζική εξοικείωση των πολιτών- και ιδίως εκείνων των κατηγοριών που κινδυνεύουν με ψηφιακό αποκλεισμό- σε κάθε δήμο της χώρας. Ας προωθηθεί η ιδέα ότι δεν υπάρχει φραγμός (ηλικιακός, μορφωτικός...) για τη στοιχειώδη χρήση της πληροφορικής και του Ίντερνετ.

Όμως, η κρισιμότερη προϋπόθεση για την αξιοποίηση των τεχνολογιών αυτών στους δήμους είναι η διαρκής πολιτική δέσμευση των δημάρχων που θα πρέπει να συγκροτήσουν στους δήμους τους μια καταρτισμένη και με αρμοδιότητες εξειδικευμένη ομάδα- από νέους ανθρώπους- που θα αναλάβει την οργάνωση της αξιοποίησης της πληροφορικής και των επικοινωνιών στο δήμο. Θα πρέπει ακόμη να αξιοποιήσουν τον ψηφιακό εθελοντισμό, να συνεργαστούν με τους ανθρώπους της πληροφορικής και των επικοινωνιών στα πανεπιστημιακά ιδρύματα και τα σχολεία της περιοχής τους και να ενεργοποιήσουν τις τοπικές επιχειρήσεις, την τοπική αγορά, διαμορφώνοντας τη ζήτηση που θα στηρίξει τοπική νεανική επιχειρηματικότητα στους τομείς αυτούς. Η Κοινωνία της Πληροφορίας είναι πρώτα και πάνω απ΄όλα Κοινωνία. Δεν είναι κουτιά και λογισμικό που απλώς τα «φυτεύουμε» στον δήμο. Δεν είναι απλό άθροισμα έργων, έστω πολλών έργων. Η Κοινωνία της Πληροφορίας απαιτεί πάνω απ΄όλα την κινητοποίηση της κοινωνίας. Η Κοινωνία της Πληροφορίας είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να αφεθεί μόνο στους ειδικούς.

Tων Γιάννη Καλογήρου και Θόδωρου Καρούνου*

*Ερευνητική Ομάδα για την Τεχνολογική, Οικονομική και Στρατηγική Ανάλυση της Κοινωνίας της Πληροφορίας του Εργαστηρίου Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας του ΕΜΠ.

-Δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ , Τεύχος 8, Σεπτέμβριος 2006

--

Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση - Η περίπτωση της Εκπαίδευσης

Στην Ελλάδα σήμερα ένας στους δύο νέους 15-25 ετών χρησιμοποιεί το διαδικτύο. Όμως η πλειοψηφία των νέων στην καθημερινή τους επαφή με το εκπαιδευτικό σύστημα διαπιστώνει ότι οι τεχνολογίες του διαδικτύου ελάχιστα χρησιμοποιούνται στην εκπαιδευτική διαδικασία, αν και τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα στην ανάπτυξη υποδομών στα σχολεία και στα Πανεπιστήμια.

Η αξιοποίηση των Τεχνολογιών Διαδικτύου στη δημόσια διοίκηση, σε συνδυασμό με τις απαραίτητες οργανωτικές αλλαγές και την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων είναι από τις βασικές προτεραιότητες του ευρωπαϊκού Σχεδίου Δράσης i2010(http://europa.eu.int/information_society/), με βασικό στόχο τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, την ενίσχυση της διαφάνειας και την εμβάθυνση των δημοκρατικών διαδικασιών στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή πολιτικών για την ενσωμάτωση των τεχνολογιών του διαδικτύου στην εκπαιδευτική διαδικασία απαιτεί σημαντικές αλλαγές στις αντιλήψεις που επικρατούν στα στελέχη του Υπουργείου Παιδείας, απαιτεί συνέχεια στην διοίκηση και στις δομές στήριξης, διασφάλιση των απαιτούμενων πόρων και συμμετοχή των εκπαιδευτικών και των συλλογικών τους φορέων σε όλα τα επίπεδα. Χωρίς αυτές τις προϋποθέσεις οι όποιες πολιτικές ανακοινώνονται ειναι καταδικασμένες σε αποτυχία.

Η εκπαίδευση αποτελεί προνομιακό χώρο για τη διάδοση των τεχνολογιών διαδικτύου στην κοινωνία, λόγω του ρόλου της, αλλά και της δεκτικότητας των νέων στις νέες τεχνολογίες. Οι διαθέσιμες υποδομές πληροφορικής και επικοινωνιών σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και οι χρηματοδοτήσεις απο το Γ’ΚΠΣ πρέπει να αξιοποιηθούν, σε συνδυασμό με την τεχνογνωσία που υπάρχει σε όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης, για το σχεδιασμό και την ανάπτυξη διαδικτυακών εφαρμογών βασισμένων σε ανοιχτά πρότυπα και ανοιχτό λογισμικό που εύκολα θα τροποποιούνται και επαναχρησιμοποιούνται χωρίς να απαιτείται να τις αγοράζουμε πολλές φορές (πχ. για κάθε σχολική μονάδα). Αυτό θα εξασφαλίσει την αξιοποίηση των διαθέσιμων χρηματοδοτήσεων για την προμήθεια υπηρεσιών τεχνικής υποστήριξης που είναι απαραίτητες για την παραγωγική χρήση των συστημάτων, συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας και ειδικότερα του κλάδου των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών και ενισχύοντας την απασχόληση νέων με τεχνικές γνώσεις. Η λειτουργική ολοκλήρωση των παραπάνω εφαρμογών, θα οδηγήσει στην ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών πληροφόρησης και διοίκησης της εκπαίδευσης προσβάσιμες και μέσω διαδικτύου απο την εκπαιδευτική κοινότητα (μαθητές, εκπαιδευτικούς, γονείς). Σήμερα αντί να έχουμε εφαρμογές που βασίζονται σε ανοιχτά πρότυπα παρακολουθούμαι την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, χωρίς να λαμβάνει ουσιαστικά καμιά νέα πρωτοβουλία, να αρκείται σε επικοινωνιακά τρυκ και μικρό-τακτοποιήσεις συμφερόντων υπονομεύοντας στην πράξη, με ελάχιστες εξαιρέσεις, τις πιο πολλές δράσεις που είχαν υλοποιηθεί η ήταν σε εξέλιξη στο χώρο της εκπαίδευσης. Αντί να λάβει ριζικά μέτρα που θα επέτρεπαν στο εκπαιδευτικό σύστημα να ωφεληθεί απο τα βήματα που πραγματοποιούνται διεθνώς η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας αρκείται στην ανακύκλωση της εμπορικής πολιτικής της Microsoft.

Ανεξάρτητα απο τις κρατικές πολιτικές αναγκαία προϋπόθεση για την ανάπτυξη της κοινωνίας της πληροφορίας είναι η ύπαρξη ψηφιακά εγγράμματων πολιτών, που θα έχουν πρόσβαση στο διαδικτυο και θα ειναι σε θέση αξιοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες. Τα τελευταία χρόνια, τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και στον υπόλοιπο κόσμο, δραστηριοποιούνται εθελοντικά φορείς που συμβάλουν στην ανάπτυξη της Κοινωνίας της Πληροφορίας, κυρίως μέσω της ενημέρωσης και της αλληλοϋποστήριξης των χρηστών. Ανάλογες κινήσεις έχουν αναπτυχθεί και στη χώρα μας, με σημαντικές πρωτοβουλίες, πολλές από τις οποίες δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στη δημιουργία κοινοτήτων "ψηφιακώς διασυνδεδεμένων" χρηστών των νέων τεχνολογιών και στην προώθηση του Ελεύθερου Λογισμικού/ Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα (ΕΛ/ ΛΑΚ- http://www.ellak.gr/ ). Οι ποιο γνωστές είναι η Ένωση Χρηστών και Φίλων Linux Ελλάδας (http://www.hellug.gr/), το Ασύρματο Μητροπολιτικό Δίκτυο Αθηνών (http://www.awmn.gr), η Ένωση Ελλήνων Χρηστών Internet (http://www.eexi.gr), και ο Σύλλογος Ραδιοερασιτεχνών Ελλάδος (http://www.hwn.gr/). Οι κινήσεις αυτές σε συνεργασία με συλλογικούς φορείς όπως η ΓΣΕΕ, η ΑΔΕΔΥ και φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ανάπτυξη ενός κινήματος για τα ψηφιακά δικαιώματα του πολίτη.

Σημαντικός παράγοντας επιτυχίας μιας μεταρρυθμιστικής πολιτικής στο χώρο της παιδείας ειναι η ελεύθερη και άμεση πρόσβαση σε δεδομένα και μελέτες, που καλύπτουν όλους τους τομείς της εκπαιδευτικής πολιτικής. Εμπόδιο αποτελεί η έλλειψη διαφάνειας και έγκυρων στοιχείων. Η χρήση διαδικτυακών εφαρμογών απο το διοικητικό προσωπικό και τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας θα εξασφαλίσει την διάθεση έγκυρων στατιστικών στοιχείων τη χρονική στιγμή που απαιτούνται και όχι μετά από ενα ή δύο χρόνια, που είναι ο συνήθης χρόνος που χρειάζεται σήμερα για τη συλλογή και επεξεργασία δεδομένων. Επιπλέον η διάθεση, μέσω διαδραστικών εφαρμογών στο διαδίκτυο, επίκαιρων πληροφοριών που αποτυπώνουν την εικόνα του εκπαιδευτικού συστήματος θα έδινε την δυνατότητα σε πολίτες και συλλογικούς φορείς να έχουν την ενημέρωση που χρειάζονται ώστε να συμμετέχουν στο διάλογο για την διαμόρφωση των πολιτικών αλλα και να ελέγχουν την εφαρμογή τους.

Συμπερασματικά, στο χώρο της παιδείας όπως και σε όλο το Δημόσιο τομέα πρέπει να αναπτυχθούν νέες, σύγχρονες υπηρεσίες προς τους πολίτες, οι οποίες θα παρέχονται σε πραγματικό χρόνο και μέσω του Διαδικτύου. Υπηρεσίες που θα έχουν ως γνώμονα τις ανάγκες των μελών της κάθε κοινότητας, την αποτελεσματικότητα και τη διαφάνεια, χωρίς να αναπαράγουν ηλεκτρονικά τις υφιστάμενες γραφειοκρατικές δομές με όλες τις γνωστές αρνητικές επιπτώσεις (αδιαφάνεια, μονοπώληση πληροφορίας και διαφθορά).

*Δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ- http://metarithmisi.gr/ , Τεύχος 7, Ιούλιος 2006

Είναι το Ελεύθερο Λογισμικό μια Αξιόπιστη Επιλογή;

Σήμερα σε χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ισπανία και η Νορβηγία το Ελεύθερο Λογισμικό/Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ) αποτελεί ισότιμη επιλογή στους διαγωνισμούς του δημοσίου τομέα ενώ στην Ελλάδα αντιμετωπίζετε ως μη αξιόπιστη λύση, είναι βέβαια προκλητικό όταν αυτό συμβαίνει σε διαγωνισμούς του Υπουργείου Παιδείας, ειδικά όταν είναι ευρέως γνωστό ότι το ΕΛ/ΛΑΚ γνωρίζει την μεγαλύτερη αποδοχή στο χώρο της εκπαίδευσης διεθνώς. Η απήχηση του ΕΛ/ΛΑΚ γίνεται περισσότερο αντιληπτή όταν εταιρείες λογισμικού όπως η IBM, η Hewlett Packard, η SUN κλπ, προσαρμόζουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο στα νέα δεδομένα που αυτό δημιουργεί, δηλαδή, το λογισμικό να αντιμετωπίζεται πλέον ως μέσο για την παροχή υπηρεσιών, υποστήριξης και λύσεων σε ανάγκες των χρηστών, αντί για ένα τυποποιημένο προϊόν που πουλιέται μαζικά. Μερικά από τα αντικειμενικά πλεονεκτήματα του ΕΛ/ΛΑΚ είναι: α) χρησιμοποιεί ανοικτά πρότυπα στην κωδικοποίηση των δεδομένων διασφαλίζοντας την απρόσκοπτη πρόσβαση σε αυτά, β) είναι πιο ασφαλές, γιατί οποιοσδήποτε μπορεί να ελέγξει τις λειτουργίες όλων των υπο-προγραμμάτων, γ) καλύτερη αξιοποίηση υλικού, δεν απαιτεί συνεχείς αναβαθμίσεις για κάθε νεότερη έκδοση του λογισμικού και δ) διατίθεται ελεύθερα μέσα από το Διαδίκτυο με οδηγίες χρήσης και τεχνική τεκμηρίωση.

Το ΕΛ/ΛΑΚ έχει μια αλληλένδετη και αμφίδρομη σχέση με το Διαδίκτυο, η ραγδαία εξάπλωση του ΕΛ/ΛΑΚ τα τελευταία δέκα χρόνια έχει στηριχθεί στην ευρεία χρήση του Διαδικτύου, αλλά και η ανάπτυξη του διαδικτύου, ειδικότερα των δικτύων νέας γενιάς, βασίζεται στο ελεύθερο λογισμικό. Όλα τα προϊόντα ΕΛ/ΛΑΚ αναπτύσσονται με διαφάνεια συνεργατικά από κοινότητες εθελοντών προγραμματιστών από όλο των κόσμο, σήμερα πάνω από 100.000 διαφορετικά προϊόντα ΕΛ/ΛΑΚ αναπτύσσονται και συντηρούνται από πλέον των 2.000.000 προγραμματιστών. Τα προγράμματα διορθώνονται και εμπλουτίζονται συνεργατικά μέσω του διαδικτύου και έτσι οι βελτιωμένες εκδόσεις κυκλοφορούν ταχύτατα αντιμετωπίζοντας τα οποιαδήποτε προβλήματα παρουσιάζονται άμεσα.

Στην Ελλάδα πάνω από 3000 προγραμματιστές και εξειδικευμένοι χρήστες συμμετέχουν σε συλλογικούς φορείς όπως το http://www.hellug.gr/ και το http://www.athenswireless.net/. Μέσα από εθελοντικές πρωτοβουλίες έχουν ελληνοποιηθεί δημοφιλή πακέτα λογισμικού, όπως Mozilla, OpenOffice.org, KDE, GNOME, Knoppel, κ.α. και έχουν δημιουργηθεί ελληνικοί οδηγοί χρήσης αυτών των πακέτων. Η κοινότητα των Ελλήνων εθελοντών προγραμματιστών ενημερώνεται και κινητοποιείται μέσα από τους δικτυακούς τόπους http://www.open-source.gr/ και http://www.ellak.gr/ .

Το συνεργατικό μοντέλο ανάπτυξης επιτρέπει στον κάθε εθελοντή προγραμματιστή τις λίγες ώρες που αφιερώνει να αξιοποιηθούν αποτελεσματικά, έτσι καθημερινά εκατομμύρια ώρες εργασίας αφιερώνονται για τον σχεδιασμό, ανάπτυξη, βελτίωση και δοκιμή δεκάδων χιλιάδων έργων ανοιχτού λογισμικού, με αυτό τον τρόπο υλοποιείται το δικτυακό μοντέλο οργάνωσης της παραγωγής του ανοιχτού λογισμικού.

Ο πολίτης είναι ο πρώτος κερδισμένος από το ελεύθερο λογισμικό, σε πολλαπλά επίπεδα. Η πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα παρέχει τη δυνατότητα να προσαρμοστεί στις ανάγκες της κάθε κοινότητας χρηστών και να διορθωθούν σφάλματα ανεξάρτητα από το δημιουργό του λογισμικού, ενώ τα ανοικτά πρότυπα εξασφαλίζουν τη διαλειτουργικότητα με άλλα συστήματα και τη σιγουριά ότι σε βάθος χρόνου θα μπορεί να υπάρχει πρόσβαση και δυνατότητα επεξεργασίας των δεδομένων. Το τελευταίο έχει μεγάλη σημασία για τον δημόσιο τομέα όπου η διασφάλιση της προσβασιμότητας στο μέλλον των δεδομένων των αρχείων είναι κρίσιμη, ενώ η διαλειτουργικότητα και τα ανοικτά πρότυπα είναι βασική προϋπόθεση για την οικοδόμηση υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Αυτά αποτυπώνονται σε μια σειρά από ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, με σημαντικότερές τη δράση i2010 (http://europa.eu.int/information_society/) και το IDABC (http://ec.europa.eu/idabc/) για την χρήση ανοικτών προτύπων στη διασύνδεση και ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ των υπηρεσιών των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα παραπάνω στοιχεία καθιστούν το ΕΛ/ΛΑΚ μια πολύ συμφέρουσα επιλογή για τον δημόσιο τομέα στην Ελλάδα αλλά και στους ελεύθερους επαγγελματίες και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις το ελεύθερο λογισμικό μπορεί να δώσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, συμβάλλοντας στο άνοιγμα ενός νέου κύκλου ανάπτυξης για τη χώρα μας.

*Δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό Popular Science, Τεύχος 45, Ιούνιος 2006