Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση - Η περίπτωση της Εκπαίδευσης

Στην Ελλάδα σήμερα ένας στους δύο νέους 15-25 ετών χρησιμοποιεί το διαδικτύο. Όμως η πλειοψηφία των νέων στην καθημερινή τους επαφή με το εκπαιδευτικό σύστημα διαπιστώνει ότι οι τεχνολογίες του διαδικτύου ελάχιστα χρησιμοποιούνται στην εκπαιδευτική διαδικασία, αν και τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα στην ανάπτυξη υποδομών στα σχολεία και στα Πανεπιστήμια.

Η αξιοποίηση των Τεχνολογιών Διαδικτύου στη δημόσια διοίκηση, σε συνδυασμό με τις απαραίτητες οργανωτικές αλλαγές και την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων είναι από τις βασικές προτεραιότητες του ευρωπαϊκού Σχεδίου Δράσης i2010(http://europa.eu.int/information_society/), με βασικό στόχο τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, την ενίσχυση της διαφάνειας και την εμβάθυνση των δημοκρατικών διαδικασιών στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή πολιτικών για την ενσωμάτωση των τεχνολογιών του διαδικτύου στην εκπαιδευτική διαδικασία απαιτεί σημαντικές αλλαγές στις αντιλήψεις που επικρατούν στα στελέχη του Υπουργείου Παιδείας, απαιτεί συνέχεια στην διοίκηση και στις δομές στήριξης, διασφάλιση των απαιτούμενων πόρων και συμμετοχή των εκπαιδευτικών και των συλλογικών τους φορέων σε όλα τα επίπεδα. Χωρίς αυτές τις προϋποθέσεις οι όποιες πολιτικές ανακοινώνονται ειναι καταδικασμένες σε αποτυχία.

Η εκπαίδευση αποτελεί προνομιακό χώρο για τη διάδοση των τεχνολογιών διαδικτύου στην κοινωνία, λόγω του ρόλου της, αλλά και της δεκτικότητας των νέων στις νέες τεχνολογίες. Οι διαθέσιμες υποδομές πληροφορικής και επικοινωνιών σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και οι χρηματοδοτήσεις απο το Γ’ΚΠΣ πρέπει να αξιοποιηθούν, σε συνδυασμό με την τεχνογνωσία που υπάρχει σε όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης, για το σχεδιασμό και την ανάπτυξη διαδικτυακών εφαρμογών βασισμένων σε ανοιχτά πρότυπα και ανοιχτό λογισμικό που εύκολα θα τροποποιούνται και επαναχρησιμοποιούνται χωρίς να απαιτείται να τις αγοράζουμε πολλές φορές (πχ. για κάθε σχολική μονάδα). Αυτό θα εξασφαλίσει την αξιοποίηση των διαθέσιμων χρηματοδοτήσεων για την προμήθεια υπηρεσιών τεχνικής υποστήριξης που είναι απαραίτητες για την παραγωγική χρήση των συστημάτων, συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας και ειδικότερα του κλάδου των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών και ενισχύοντας την απασχόληση νέων με τεχνικές γνώσεις. Η λειτουργική ολοκλήρωση των παραπάνω εφαρμογών, θα οδηγήσει στην ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών πληροφόρησης και διοίκησης της εκπαίδευσης προσβάσιμες και μέσω διαδικτύου απο την εκπαιδευτική κοινότητα (μαθητές, εκπαιδευτικούς, γονείς). Σήμερα αντί να έχουμε εφαρμογές που βασίζονται σε ανοιχτά πρότυπα παρακολουθούμαι την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, χωρίς να λαμβάνει ουσιαστικά καμιά νέα πρωτοβουλία, να αρκείται σε επικοινωνιακά τρυκ και μικρό-τακτοποιήσεις συμφερόντων υπονομεύοντας στην πράξη, με ελάχιστες εξαιρέσεις, τις πιο πολλές δράσεις που είχαν υλοποιηθεί η ήταν σε εξέλιξη στο χώρο της εκπαίδευσης. Αντί να λάβει ριζικά μέτρα που θα επέτρεπαν στο εκπαιδευτικό σύστημα να ωφεληθεί απο τα βήματα που πραγματοποιούνται διεθνώς η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας αρκείται στην ανακύκλωση της εμπορικής πολιτικής της Microsoft.

Ανεξάρτητα απο τις κρατικές πολιτικές αναγκαία προϋπόθεση για την ανάπτυξη της κοινωνίας της πληροφορίας είναι η ύπαρξη ψηφιακά εγγράμματων πολιτών, που θα έχουν πρόσβαση στο διαδικτυο και θα ειναι σε θέση αξιοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες. Τα τελευταία χρόνια, τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και στον υπόλοιπο κόσμο, δραστηριοποιούνται εθελοντικά φορείς που συμβάλουν στην ανάπτυξη της Κοινωνίας της Πληροφορίας, κυρίως μέσω της ενημέρωσης και της αλληλοϋποστήριξης των χρηστών. Ανάλογες κινήσεις έχουν αναπτυχθεί και στη χώρα μας, με σημαντικές πρωτοβουλίες, πολλές από τις οποίες δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στη δημιουργία κοινοτήτων "ψηφιακώς διασυνδεδεμένων" χρηστών των νέων τεχνολογιών και στην προώθηση του Ελεύθερου Λογισμικού/ Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα (ΕΛ/ ΛΑΚ- http://www.ellak.gr/ ). Οι ποιο γνωστές είναι η Ένωση Χρηστών και Φίλων Linux Ελλάδας (http://www.hellug.gr/), το Ασύρματο Μητροπολιτικό Δίκτυο Αθηνών (http://www.awmn.gr), η Ένωση Ελλήνων Χρηστών Internet (http://www.eexi.gr), και ο Σύλλογος Ραδιοερασιτεχνών Ελλάδος (http://www.hwn.gr/). Οι κινήσεις αυτές σε συνεργασία με συλλογικούς φορείς όπως η ΓΣΕΕ, η ΑΔΕΔΥ και φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ανάπτυξη ενός κινήματος για τα ψηφιακά δικαιώματα του πολίτη.

Σημαντικός παράγοντας επιτυχίας μιας μεταρρυθμιστικής πολιτικής στο χώρο της παιδείας ειναι η ελεύθερη και άμεση πρόσβαση σε δεδομένα και μελέτες, που καλύπτουν όλους τους τομείς της εκπαιδευτικής πολιτικής. Εμπόδιο αποτελεί η έλλειψη διαφάνειας και έγκυρων στοιχείων. Η χρήση διαδικτυακών εφαρμογών απο το διοικητικό προσωπικό και τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας θα εξασφαλίσει την διάθεση έγκυρων στατιστικών στοιχείων τη χρονική στιγμή που απαιτούνται και όχι μετά από ενα ή δύο χρόνια, που είναι ο συνήθης χρόνος που χρειάζεται σήμερα για τη συλλογή και επεξεργασία δεδομένων. Επιπλέον η διάθεση, μέσω διαδραστικών εφαρμογών στο διαδίκτυο, επίκαιρων πληροφοριών που αποτυπώνουν την εικόνα του εκπαιδευτικού συστήματος θα έδινε την δυνατότητα σε πολίτες και συλλογικούς φορείς να έχουν την ενημέρωση που χρειάζονται ώστε να συμμετέχουν στο διάλογο για την διαμόρφωση των πολιτικών αλλα και να ελέγχουν την εφαρμογή τους.

Συμπερασματικά, στο χώρο της παιδείας όπως και σε όλο το Δημόσιο τομέα πρέπει να αναπτυχθούν νέες, σύγχρονες υπηρεσίες προς τους πολίτες, οι οποίες θα παρέχονται σε πραγματικό χρόνο και μέσω του Διαδικτύου. Υπηρεσίες που θα έχουν ως γνώμονα τις ανάγκες των μελών της κάθε κοινότητας, την αποτελεσματικότητα και τη διαφάνεια, χωρίς να αναπαράγουν ηλεκτρονικά τις υφιστάμενες γραφειοκρατικές δομές με όλες τις γνωστές αρνητικές επιπτώσεις (αδιαφάνεια, μονοπώληση πληροφορίας και διαφθορά).

*Δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ- http://metarithmisi.gr/ , Τεύχος 7, Ιούλιος 2006