Είναι το Ελεύθερο Λογισμικό μια Αξιόπιστη Επιλογή;

Σήμερα σε χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ισπανία και η Νορβηγία το Ελεύθερο Λογισμικό/Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ) αποτελεί ισότιμη επιλογή στους διαγωνισμούς του δημοσίου τομέα ενώ στην Ελλάδα αντιμετωπίζετε ως μη αξιόπιστη λύση, είναι βέβαια προκλητικό όταν αυτό συμβαίνει σε διαγωνισμούς του Υπουργείου Παιδείας, ειδικά όταν είναι ευρέως γνωστό ότι το ΕΛ/ΛΑΚ γνωρίζει την μεγαλύτερη αποδοχή στο χώρο της εκπαίδευσης διεθνώς. Η απήχηση του ΕΛ/ΛΑΚ γίνεται περισσότερο αντιληπτή όταν εταιρείες λογισμικού όπως η IBM, η Hewlett Packard, η SUN κλπ, προσαρμόζουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο στα νέα δεδομένα που αυτό δημιουργεί, δηλαδή, το λογισμικό να αντιμετωπίζεται πλέον ως μέσο για την παροχή υπηρεσιών, υποστήριξης και λύσεων σε ανάγκες των χρηστών, αντί για ένα τυποποιημένο προϊόν που πουλιέται μαζικά. Μερικά από τα αντικειμενικά πλεονεκτήματα του ΕΛ/ΛΑΚ είναι: α) χρησιμοποιεί ανοικτά πρότυπα στην κωδικοποίηση των δεδομένων διασφαλίζοντας την απρόσκοπτη πρόσβαση σε αυτά, β) είναι πιο ασφαλές, γιατί οποιοσδήποτε μπορεί να ελέγξει τις λειτουργίες όλων των υπο-προγραμμάτων, γ) καλύτερη αξιοποίηση υλικού, δεν απαιτεί συνεχείς αναβαθμίσεις για κάθε νεότερη έκδοση του λογισμικού και δ) διατίθεται ελεύθερα μέσα από το Διαδίκτυο με οδηγίες χρήσης και τεχνική τεκμηρίωση.

Το ΕΛ/ΛΑΚ έχει μια αλληλένδετη και αμφίδρομη σχέση με το Διαδίκτυο, η ραγδαία εξάπλωση του ΕΛ/ΛΑΚ τα τελευταία δέκα χρόνια έχει στηριχθεί στην ευρεία χρήση του Διαδικτύου, αλλά και η ανάπτυξη του διαδικτύου, ειδικότερα των δικτύων νέας γενιάς, βασίζεται στο ελεύθερο λογισμικό. Όλα τα προϊόντα ΕΛ/ΛΑΚ αναπτύσσονται με διαφάνεια συνεργατικά από κοινότητες εθελοντών προγραμματιστών από όλο των κόσμο, σήμερα πάνω από 100.000 διαφορετικά προϊόντα ΕΛ/ΛΑΚ αναπτύσσονται και συντηρούνται από πλέον των 2.000.000 προγραμματιστών. Τα προγράμματα διορθώνονται και εμπλουτίζονται συνεργατικά μέσω του διαδικτύου και έτσι οι βελτιωμένες εκδόσεις κυκλοφορούν ταχύτατα αντιμετωπίζοντας τα οποιαδήποτε προβλήματα παρουσιάζονται άμεσα.

Στην Ελλάδα πάνω από 3000 προγραμματιστές και εξειδικευμένοι χρήστες συμμετέχουν σε συλλογικούς φορείς όπως το http://www.hellug.gr/ και το http://www.athenswireless.net/. Μέσα από εθελοντικές πρωτοβουλίες έχουν ελληνοποιηθεί δημοφιλή πακέτα λογισμικού, όπως Mozilla, OpenOffice.org, KDE, GNOME, Knoppel, κ.α. και έχουν δημιουργηθεί ελληνικοί οδηγοί χρήσης αυτών των πακέτων. Η κοινότητα των Ελλήνων εθελοντών προγραμματιστών ενημερώνεται και κινητοποιείται μέσα από τους δικτυακούς τόπους http://www.open-source.gr/ και http://www.ellak.gr/ .

Το συνεργατικό μοντέλο ανάπτυξης επιτρέπει στον κάθε εθελοντή προγραμματιστή τις λίγες ώρες που αφιερώνει να αξιοποιηθούν αποτελεσματικά, έτσι καθημερινά εκατομμύρια ώρες εργασίας αφιερώνονται για τον σχεδιασμό, ανάπτυξη, βελτίωση και δοκιμή δεκάδων χιλιάδων έργων ανοιχτού λογισμικού, με αυτό τον τρόπο υλοποιείται το δικτυακό μοντέλο οργάνωσης της παραγωγής του ανοιχτού λογισμικού.

Ο πολίτης είναι ο πρώτος κερδισμένος από το ελεύθερο λογισμικό, σε πολλαπλά επίπεδα. Η πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα παρέχει τη δυνατότητα να προσαρμοστεί στις ανάγκες της κάθε κοινότητας χρηστών και να διορθωθούν σφάλματα ανεξάρτητα από το δημιουργό του λογισμικού, ενώ τα ανοικτά πρότυπα εξασφαλίζουν τη διαλειτουργικότητα με άλλα συστήματα και τη σιγουριά ότι σε βάθος χρόνου θα μπορεί να υπάρχει πρόσβαση και δυνατότητα επεξεργασίας των δεδομένων. Το τελευταίο έχει μεγάλη σημασία για τον δημόσιο τομέα όπου η διασφάλιση της προσβασιμότητας στο μέλλον των δεδομένων των αρχείων είναι κρίσιμη, ενώ η διαλειτουργικότητα και τα ανοικτά πρότυπα είναι βασική προϋπόθεση για την οικοδόμηση υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Αυτά αποτυπώνονται σε μια σειρά από ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, με σημαντικότερές τη δράση i2010 (http://europa.eu.int/information_society/) και το IDABC (http://ec.europa.eu/idabc/) για την χρήση ανοικτών προτύπων στη διασύνδεση και ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ των υπηρεσιών των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα παραπάνω στοιχεία καθιστούν το ΕΛ/ΛΑΚ μια πολύ συμφέρουσα επιλογή για τον δημόσιο τομέα στην Ελλάδα αλλά και στους ελεύθερους επαγγελματίες και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις το ελεύθερο λογισμικό μπορεί να δώσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, συμβάλλοντας στο άνοιγμα ενός νέου κύκλου ανάπτυξης για τη χώρα μας.

*Δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό Popular Science, Τεύχος 45, Ιούνιος 2006